Edukacja finansowa w praktyce: konto dla studentów jako krok w stronę świadomego inwestowania

Autor: Ireneusz Kubies, Dyrektor ds. Rozwoju Rynku w Polsce, Direct Fondee

Okres studiów to moment osiągnięcia samodzielności – również finansowej. To pierwsze zetknięcie z budżetem, rachunkami, oszczędzaniem i coraz częściej także… inwestowaniem. Wielu studentów zaczyna zarabiać, otrzymuje stypendia, musi opłacić czynsz i rachunki. Nagle finanse stają się realnym wyzwaniem, a nie tylko tłem życia. Ten etap to również szansa na wykształcenie dobrych nawyków finansowych – pod warunkiem, iż młody człowiek otrzyma odpowiednie narzędzia i wiedzę, którą będzie mógł łatwo przełożyć na praktyczne działania.

Luka edukacyjna kontra koszty życia

Badania OECD i raporty krajowe potwierdzają, iż luka edukacyjna w zakresie finansów osobistych wciąż jest istotna. W badaniu PISA 2022 co dziesiąty uczeń w Polsce wykazywał niski poziom umiejętności finansowych, a z raportu ZBP „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2024” wynika, iż przeciętny respondent poprawnie odpowiadał tylko na jedną trzecią pytań o inwestowanie.[1][2] To nie jest błaha kwestia – brak zrozumienia podstaw, takich jak inflacja, procent składany czy różnica między nominalną a realną stopą zwrotu, przekłada się na decyzje podejmowane każdego dnia. Nominalny zysk z lokaty na poziomie 4 proc. rocznie może wydawać się atrakcyjny, ale w warunkach inflacji wynoszącej 6 proc. oznacza realną stratę.

Równocześnie warto spojrzeć na realia finansowe życia studenckiego. Według danych GUS, w roku akademickim 2023/24 w Polsce studiowało ponad 1,2 mln osób, a średnie miesięczne wydatki studenta przekroczyły 3950 zł[3]. To o kilkadziesiąt złotych więcej niż rok wcześniej i aż o dwa tysiące złotych więcej niż w 2018 roku. Raport „Student w pracy 2024” pokazuje, iż już co trzeci student zarabia dziś między 4 a 6 tys. zł miesięcznie, co jeszcze kilka lat temu było nie do pomyślenia. Z kolei „Portfel Studenta 2024” dowodzi, iż tylko 12 proc. młodych nie odkłada żadnych pieniędzy, a 28 proc. deklaruje oszczędności przekraczające 500 zł miesięcznie3.

Z jednej strony więc koszty życia są wyższe niż kiedykolwiek, ale z drugiej pojawia się przestrzeń do odkładania i inwestowania. Problem w tym, iż młodzi często nie wiedzą, jak te środki efektywnie wykorzystać. Zamiast świadomego planu często wybierają przypadkowe rozwiązania: chwilową promocję bankową, lokatę „na próbę” albo instrument inwestycyjny polecony przez znajomego.

Lokata to za mało

Przez lata lokata bankowa jawiła się jako synonim pierwszego, bezpiecznego kroku w stronę oszczędzania. Była przewidywalna i łatwo dostępna. Dziś jednak jej atrakcyjność maleje. Inflacja na poziomie kilku procent rocznie sprawia, iż realny zysk z lokaty jest często ujemny. Student, który odkłada 500 zł miesięcznie przez trzy lata na lokacie z oprocentowaniem 4 proc., zyska odsetki, które nie zrekompensują mu spadku siły nabywczej pieniądza.

Ta prosta kalkulacja uświadamia, dlaczego młodzi zaczynają szukać alternatyw. Co istotne, nie chodzi tylko o wyższe zyski, ale także o elastyczność i edukację. Konto studenckie, jeżeli pełni rolę jedynie uproszczonego rachunku, traci ogromny potencjał. Nowoczesny rachunek może być przestrzenią nauki: oferować automatyczne mechanizmy odkładania drobnych kwot, pokazywać na wykresach efekt procentu składanego, a także wizualizować, jak regularne wpłaty rzędu 200 zł miesięcznie zmieniają wartość kapitału w perspektywie pięciu czy dziesięciu lat.

Co ważne, część kont inwestycyjnych dla studentów została zaprojektowana właśnie z myślą o młodych użytkownikach. Oferują one niższe opłaty za zarządzanie, przyznają bonusy edukacyjne czy środki na start, a także wspierają w rozliczeniu podatku przy sprzedaży inwestycji — co stanowi duży wyróżnik na tle wielu konkurencyjnych platform. Wartością dodaną jest również możliwość indywidualnej konsultacji przez chat lub mail, co obniża barierę wejścia w świat inwestowania i daje poczucie bezpieczeństwa.

To nie tylko technologia, ale także edukacja w praktyce. Student może zrozumieć, iż inwestowanie to proces, w którym najważniejsze są cierpliwość i konsekwencja. jeżeli na koncie widzi symulację wahań wartości portfela i komunikaty o długoterminowym horyzoncie, uczy się, iż chwilowe spadki nie muszą oznaczać straty. To lekcja, którą trudno przyswoić wyłącznie z książek czy internetowych poradników.

Praktyczna nauka jako inwestycja w przyszłość

Zmiana w podejściu młodych Polaków do finansów staje się coraz bardziej widoczna. Z roku na rok rośnie liczba młodych, którzy deklarują chęć oszczędzania i zainteresowanie inwestowaniem, ale ich działania często są niespójne. [4]Z jednej strony młodzi instalują aplikacje do zarządzania budżetem i z entuzjazmem korzystają z nowych rozwiązań cyfrowych, z drugiej — wybierają instrumenty przypadkowe, kierując się popularnością w Internecie lub sugestiami znajomych. Badanie PZU i GPW pokazało, iż obok braków w wiedzy istotną barierą pozostają emocje: strach przed stratą i poczucie, iż inwestowanie jest zbyt skomplikowane.

Warto dodać, iż takie obawy nie dotyczą wyłącznie studentów. Według raportu Kantar dla IPF Group, aż 70 proc. Polaków uważa, iż edukacja finansowa powinna być obowiązkowym elementem szkoły średniej, a ponad połowa widzi potrzebę wprowadzenia jej już w szkołach podstawowych. W praktyce oznacza to, iż całe społeczeństwo czuje brak praktycznych kompetencji w tym obszarze.

Dlatego konto studenckie, które nie tylko umożliwia przechowywanie pieniędzy, ale także tłumaczy konsekwencje decyzji i uczy zarządzania ryzykiem, może pełnić rolę pierwszego „bezpiecznego laboratorium” dla młodego inwestora. Student, który regularnie odkłada, korzysta z niskich opłat, bonusów edukacyjnych czy indywidualnych konsultacji, a do tego obserwuje symulacje i widzi, jak jego decyzje wpływają na wynik, zdobywa doświadczenie, którego nie da się przecenić. Zyskuje systematyczność, zdolność analizy i odporność emocjonalną — trzy kompetencje najważniejsze dla stabilności finansowej w dorosłym życiu.

Nie chodzi więc o to, by konto studenckie było kolejnym produktem bankowym, tylko by stało się przestrzenią praktycznej edukacji. Bo w długiej perspektywie to właśnie wiedza i umiejętności, a nie chwilowe promocje czy oprocentowanie, decydują o finansowej samodzielności i stabilności młodego pokolenia.

***

Direct Fondee to internetowa platforma umożliwiająca łatwe inwestowanie w portfele złożone z ETF-ów akcyjnych i obligacyjnych. Stanowi idealne rozwiązanie dla osób, które przechowują oszczędności na zwykłych kontach i poszukują prostego oraz wygodnego sposobu na ich pomnażanie. W 2021 roku Fondee pozyskało milion euro od prywatnych inwestorów i J&T Banki, a rok później zadebiutowało na rynku słowackim. Od 2023 roku działa również w Polsce. Pod koniec 2024 roku platforma została przejęta przez czeską Grupę Direct, która – we współpracy z założycielami – dynamicznie rozwija Fondee i przyspiesza jego ekspansję.

Grupa Direct to prężnie rozwijająca się grupa firm, w skład której wchodzą m.in. Direct pojišťovna, Direct Fondee, Direct Fidoo oraz Direct Auto. Właścicielem grupy jest fundusz inwestycyjny VIGO Investments, a jej łączne przychody w 2024 roku wyniosły prawie 10 miliardów CZK (ok. 400 mln euro).

Direct pojišťovna od ponad 10 lat oferuje nowoczesne i przejrzyste ubezpieczenia dla klientów indywidualnych oraz firm. Specjalizuje się w ubezpieczeniach komunikacyjnych, majątkowych i podróżnych, stawiając na prostotę obsługi oraz szybką likwidację szkód. Z jej usług korzysta już ponad 500 tys. klientów w Czechach, a od niedawna jest obecna również w Polsce pod nazwą Direct ubezpieczenia, oferując polskim klientom swoje produkty i wysoki standard obsługi.

[1] OECD / Instytut Badań Edukacyjnych (2024), PISA 2022. Umiejętności finansowe młodzieży. Warszawa: IBE. PDF, https://pisa.ibe.edu.pl/wp-content/uploads/2024/06/PISA-2022-Umiejetnosci-finansowe.pdf, s.10-15

[2] Związek Banków Polskich & Warszawski Instytut Bankowości (2024), Poziom wiedzy finansowej Polaków 2024. PDF: https://zbp.pl/Aktualnosci/Wydarzenia/Poziom-wiedzy-finansowej-Polakow-2024, s. 7-9

[3] Związek Banków Polskich & WIB (2024), Portfel Studenta 2024. PDF: https://zbp.pl/getmedia/d7c42f12-1bfc-4bf8-85fe-9f431c9af7ea/Portfel-Studenta-2024-raport, s. 4-6

[4] EFPA Polska (2024), Zdrowie finansowe Polaków 2024. PDF: https://efpa.pl/aktualnosci/raport-zdrowia-finansowego-polakow-2024/, s. 18-21