Chińskie uczelnie przodują w globalnych badaniach nad mikroprocesorami. USA w tyle

18 godzin temu

W ostatnich latach Chiny stały się światowym liderem w dziedzinie badań nad projektowaniem i produkcją mikroprocesorów. Pomimo amerykańskich sankcji, które mają ograniczyć dostęp Chin do zaawansowanych technologii półprzewodnikowych, chińskie uczelnie i instytuty naukowe publikują najwięcej przełomowych prac naukowych w tej dziedzinie. Jak wynika z raportu Emerging Technology Observatory (ETO) z Georgetown University, aż 9 z 10 najlepszych ośrodków badawczych zajmujących się mikroprocesorami znajduje się w Chinach.

Dlaczego Chiny inwestują w mikroprocesory?

Mikroprocesory to serca współczesnej elektroniki – znajdziemy je w telefonach, komputerach, samochodach, a choćby w systemach obronnych. Od ich wydajności zależy rozwój sztucznej inteligencji, telekomunikacji i przemysłu wysokich technologii. Stany Zjednoczone od lat dominują w produkcji najnowocześniejszych chipów, ale Chiny gwałtownie nadrabiają zaległości, inwestując ogromne środki w badania i rozwój.

Amerykańskie sankcje, które mają utrudnić Chinom dostęp do zaawansowanych technologii, paradoksalnie przyspieszyły chińskie prace nad własnymi rozwiązaniami. Zamiast polegać na importowanych podzespołach, chińscy naukowcy skupili się na opracowaniu alternatywnych technologii, takich jak:

procesory neuromorficzne (naśladujące działanie ludzkiego mózgu),
układy fotoniczne (wykorzystujące światło zamiast elektronów),
procesory kwantowe,
układy węglowe (zamiast krzemowych).

Chińskie uczelnie na czele rankingu

Według raportu ETO, w latach 2018–2023 chińskie instytucje zdominowały listę najczęściej cytowanych prac naukowych dotyczących mikroprocesorów. Oto najważniejsze ośrodki badawcze:

1. Chińska Akademia Nauk (CAS)

Lider w liczbie publikacji (ponad 14,3 tys. artykułów).
Najwięcej prac wśród najczęściej cytowanych (3,4 tys.).
Pionierskie badania nad procesorami neuromorficznymi i tranzystorami węglowymi.
Zespół prof. Peng Lianmao opracował pierwszy na świecie mikroprocesor węglowy, który może przetwarzać dane w systemie trójwartościowym (a nie tylko zero-jedynkowym), co pozwala na szybsze obliczenia przy mniejszym zużyciu energii.

2. Uniwersytet Chińskiej Akademii Nauk (UCAS)

Drugie miejsce pod względem publikacji (7,85 tys. artykułów).
Wysokie miejsce w badaniach nad grafenem i jego zastosowaniem w elektronice.
Prof. Tan Pingheng, ekspert w dziedzinie fizyki półprzewodników, należy do grona najczęściej cytowanych naukowców na świecie.

3. Uniwersytet Tsinghua (Pekin)

Piąte miejsce w liczbie publikacji (4,65 tys.).
Trzecie miejsce wśród najczęściej cytowanych prac (1,28 tys.).
Prof. Sun Nan, który wcześniej pracował w USA, od 2020 r. kieruje zespołem tworzącym układy dla kolei wysokich prędkości i sieci energetycznych.
W 2023 r. zespół prof. Wu Huaqiang i Gao Bina stworzył pierwszy na świecie memristorowy układ scalony, który może uczyć się na błędach – to przełom dla sztucznej inteligencji.

4. Uniwersytet Nauki i Technologii Elektronicznej Chin (UESTC, Chengdu)

Czwarte miejsce w liczbie publikacji (5,24 tys.).
Współpracuje z firmą Huawei nad technologiami radarowymi i kwantowymi.
Naukowcy z UESTC opracowali źródło światła kwantowego, co może przyspieszyć prace nad komputerami kwantowymi.

5. Uniwersytet w Nankinie

Szóste miejsce w publikacjach (4,25 tys.).
Najczęściej cytowana praca (2,043 cytowań) dotyczyła ferromagnetyzmu i jego zastosowania w spintronice – technologii, która może zastąpić tradycyjne układy scalone.
Prowadzi też zaawansowane badania nad procesorami kwantowymi.

6. Uniwersytet Nauki i Technologii Huazhong (HUST, Wuhan)

Ósme miejsce w publikacjach (3,66 tys.).
W 2023 r. utworzono tam nową szkołę układów scalonych, która ma kształcić specjalistów dla chińskiego przemysłu półprzewodnikowego.
Do zespołu dołączył Wang Huanyu, były inżynier Apple, który pracował nad procesorami do Maców i iPadów.

7. Uniwersytet Zhejiang (Hangzhou)

Dziewiąte miejsce w publikacjach (3,58 tys.).
Silny ośrodek badań nad fotoniką – technologią, która może zrewolucjonizować przesył danych, zastępując elektrony fotonami.

8. Uniwersytet Pekiński

Dziesiąte miejsce w publikacjach (3,44 tys.).
W lutym 2025 r. zespół prof. Peng Hailin ogłosił stworzenie tranzystora 2D, który bije na głowę układy Intela, TSMC i Samsunga.
Inny zespół opracował 100-gigahercowy układ fotoniczny, który może przyspieszyć obliczenia AI.

Czy Chiny wygrają wyścig technologiczny?

Amerykańskie sankcje zmusiły Chiny do postawienia na własne rozwiązania. Dziś chińskie uczelnie nie tylko publikują najwięcej prac naukowych, ale też współpracują z gigantami technologicznymi (Huawei, SMIC) i przyciągają naukowców z Zachodu.

Czy to oznacza, iż Chiny niedługo prześcigną USA w produkcji najnowocześniejszych chipów? Na razie USA wciąż mają przewagę w komercjalizacji technologii, ale Chiny gwałtownie nadrabiają dystans. jeżeli ten trend się utrzyma, za kilka lat możemy zobaczyć nowy lider w dziedzinie półprzewodników.

Źródła: